Begin bij de basis: waarom financiële educatie niet meteen over schulden of crypto moet gaan

“Wacht… hoezo is je geld op?” “Ik weet het ook niet. Volgens mij heb ik alleen wat besteld op Bol. Oh, en nog een skin gekocht. En ik moest een Tikkie terugbetalen. En ik had nog iets in de App Store. Maar verder niks, hoor.” En zo is €50 ineens foetsie. Welkom in de wereld van het onzichtbare geld – waar je puber met één klik geld uitgeeft zonder écht door te hebben wat er gebeurt. Hoe het online geldsysteem werkt (voor jongeren) Voor ons volwassenen is digitaal betalen inmiddels normaal. Maar we zijn ermee opgegroeid. Pubers daarentegen beginnen hun financiële leven bijna volledig digitaal : Ze zien geen contant geld. Ze tikken op een scherm. Ze krijgen geen bonnetje. En ze horen zelden “je saldo is op” voordat het echt zo is. Tikkies worden achteloos verstuurd (“ik betaal wel, stuur maar terug”), Apple-aankopen gebeuren met een vingerafdruk, en Bol.com weet precies hoe je die headphone-ads nét aantrekkelijk genoeg maakt. Het voelt niet als geld uitgeven – en dat is precies het probleem. De onzichtbare geldlekken van nu Hier een greep uit de favoriete geldverslinders van pubers: In-game aankopen: “Ik wilde alleen maar een outfit…” (€19,99 later) Tikkies: “Iedereen betaalde al terug, ik moest ook nog even.” App Store-abonnementjes: “Ja, dat had ik ooit aangezet, ik wist niet dat het automatisch verlengd werd.” Online impulsaankopen: “Er was korting. Alleen vandaag. Dus ik dacht…” “Kleine” bestellingen: die €3,99 hier, €7 daar – ze stapelen op zonder dat ze het merken. En het gevaar: pubers hebben weinig zicht op wat er nog op hun rekening staat, of wat er de komende dagen nog afgeschreven wordt. Tips om samen overzicht te creëren Goed nieuws: dit kun je als ouder wél doen – zonder elke aankoop te controleren of alles te verbieden. ✅ 1. Bespreek het onzichtbare geld Leg uit dat digitaal geld ook écht geld is. Vraag af en toe: “Wat heb je deze week digitaal uitgegeven?” – niet om te controleren, maar om bewustzijn te creëren. ✅ 2. Check samen de bankapp Bekijk samen het overzicht. Vraag: “Wat viel je op?” of “Zou je het anders doen volgende maand?” Geef ze de leiding, maar wees erbij als sparringpartner. ✅ 3. Zet notificaties aan Laat je kind pushmeldingen instellen voor elke betaling. Zo zien ze direct: hé, dat kost geld – en leren ze verband leggen. ✅ 4. Werk met een vaste betaalrekening + spaarrekening Zet zakgeld/kleedgeld op een aparte rekening. Laat je kind zelf het geld “overmaken” naar hun spaar- of bestedingsrekening, zodat er actief keuzes gemaakt worden. ✅ 5. Introduceer een maandelijkse check-in Eén keer per maand samen zitten: Wat kwam erin? Wat ging eruit? Wat was een goede aankoop? Wat niet? Hou het kort, gezellig en leerzaam. Desnoods met popcorn. Tot slot: die keer dat... Een ouder vertelde: “Mijn zoon kocht een Fortnite-skin van €19,99. Ik vroeg: wist je dat het echt geld was? Hij zei: ‘Ja, maar het voelde als een soort tegoed.’ Alsof het geen pijn deed. Toen ik hem zijn eigen rekening liet checken en zag dat er nog €1,43 op stond, keek hij alsof z’n wereld instortte.” En dat is precies de les. Niet om hem te straffen – maar om te laten ervaren. Digitale uitgaven zijn echt geld. Het is alleen zo verleidelijk verpakt dat je het soms vergeet. Wil je als ouder of docent helpen bij financiële opvoeding in deze digitale tijd? Bekijk het lesprogramma van MoneyExpert op www.moneyexpert.nu/lespakket. Samen sterk met geld. Ook online.

Waarom zakgeld géén beloning is (en wat dan wél)

De Gouden Driehoek: samenwerken aan geldwijsheid “Ze kunnen echt niet met geld omgaan.” Zegt de docent. “Ik probeer het wel, maar ze luisteren niet.” Zegt de ouder. “Ik weet het ook niet. Iedereen koopt gewoon dingen.” Zegt de puber. Herkenbaar? Dan is het tijd om even stil te staan bij een krachtig concept: De Gouden Driehoek . Een veelgebruikte term in het onderwijs, die óók in de financiële opvoeding goud waard is. Wat is de Gouden Driehoek? De Gouden Driehoek bestaat uit drie partijen: school, ouders en leerling . Wanneer die drie samenwerken, ontstaat er iets bijzonders. Ouders kennen hun kind het beste. School ziet hoe datzelfde kind functioneert in een groep. En de leerling? Die heeft z’n eigen beleving, wensen én blinde vlekken. Samen vormen ze een netwerk waarin jongeren écht kunnen groeien – ook op het gebied van geld. Waarom dit zo krachtig werkt bij geldgedrag Laten we eerlijk zijn: geld is een onderwerp waar veel ouders zich ongemakkelijk bij voelen. “Wij hebben het vroeger niet geleerd…” “Ze willen alles meteen hebben…” “Ik weet niet hoeveel ik moet geven…” Docenten herkennen het meteen: pubers die geen idee hebben wat vaste lasten zijn. Die denken dat geld uit een pinpas komt. Die met gemak €30 uitgeven aan pizza, maar op maandag geen lunchgeld meer hebben. En pubers zelf? Die weten het ook niet precies. Ze denken dat ze normaal omgaan met geld (“Anderen kopen ook dingen”), terwijl ze zelden écht overzicht hebben. Juist daarom is het zó belangrijk dat ouders en school samen optrekken . Niet met het vingertje. Maar met herkenning, structuur en vertrouwen. Hoe je de Gouden Driehoek inzet bij geldopvoeding Hier zijn een paar praktische manieren waarop ouders en school elkaar kunnen versterken: ✅ Maak geld bespreekbaar op school én thuis. Laat docenten korte signalen meegeven aan ouders: “We merken dat leerlingen moeite hebben met plannen – misschien leuk om thuis eens te praten over zakgeld of sparen.” ✅ Organiseer oudermomenten bij financiële lesprojecten. Dat hoeft echt geen lange ouderavond te zijn. Een simpele nieuwsbrief of een korte video (zoals we bij MoneyExpert doen) werkt vaak al verbindend. ✅ Stimuleer pubers om hun eigen rol te pakken. Laat hen zelf nadenken: Wat zou jij doen met €100?, Welke uitgaven wil je plannen? of Wat zou je willen leren over geld? Geef ze een stem – en erken dat fouten maken erbij hoort. ✅ Houd het luchtig. Geld mag ook gewoon leuk zijn. Laat pubers doelen stellen die voor hen betekenis hebben (nieuwe oortjes, een festivalkaartje) en leer ze hoe ze daar realistisch naartoe sparen. Beter nú met €50 oefenen dan later met €5.000. Tot slot: samen sterk Financiële opvoeding is geen eenmansklus. Niet van ouders. Niet van school. En ook niet van pubers zelf. Maar als ze elkaar vinden – in vertrouwen, met open gesprekken en realistische verwachtingen – dan ontstaat die krachtige driehoek. Met een beetje geduld, duidelijke kaders en af en toe een complimentje, wordt geldwijsheid iets wat je samen opbouwt. Heb jij al eens een mooi voorbeeld meegemaakt van die samenwerking tussen school, ouders en pubers? Laat het me weten – ik verzamel graag verhalen voor inspiratie!

W aarom je puber soms álles uitgeeft – en wat jij daarmee kunt

Eerst leren omgaan met €50. Dan pas dromen van €50.000. Vandaag verscheen op NU.nl een opvallend artikel: steeds meer jonge Nederlanders zijn miljonair geworden door cryptohandel of kunstmatige intelligentie. Jong, slim en digitaal vaardig – en nu al financieel onafhankelijk. ( Bron ) Knap. Echt waar. Maar het roept ook een andere vraag op: Wat doet zo’n verhaal met jongeren die nog maar net hun eerste zakgeld krijgen? Wat leren we pubers over geld, als het gesprek ineens over miljoenen gaat? Als €50 al lastig is, wat doet €50.000 dan met je? Veel pubers hebben nog nauwelijks grip op geld. Ze geven hun zakgeld uit op dag 1, weten niet wat er nog op hun rekening staat en hebben nog nooit nagedacht over vaste lasten of onverwachte kosten. Laat staan over beleggen, investeren of risico’s inschatten. Maar dan horen ze ineens dat andere jongeren miljonair zijn geworden met crypto of AI. Logisch dat dat iets met je doet. Wat dan snel gebeurt, is dat geld zijn waarde verliest. “Waarom zou ik sparen als iemand van 19 net 2 ton heeft verdiend?” “Waarom leren we dit niet op school?” En daar hebben ze – ergens – ook een punt. MoneyExpert leert jongeren eerst de basis In mijn lesprogramma MoneyExpert leren pubers geen crypto-trucs of beleggingsstrategieën. En dat is een bewuste keuze. Want zonder inzicht in je eigen geldstromen, wordt investeren geen slimme stap – maar een gok. Wat jongeren wél leren: Waar hun geld vandaan komt (en hoe snel het weg is) Hoe je uitgaven slim kunt plannen Wat sparen betekent (en waarvoor) Hoe je overzicht houdt, keuzes maakt en leert denken in potjes Het zijn misschien geen onderwerpen waar je TikTok-viral mee gaat… Maar het is wél de basis waarop je later wéloverwogen beslissingen kunt nemen. Ook over crypto. Geldgevoel vóór geldgroei Als we jongeren alleen de succesverhalen vertellen – zonder de context, de risico’s en het verhaal daarachter – geven we ze een vertekend beeld van financiële realiteit. Daarom zeg ik: - Eerst leren omgaan met €50. - Dan pas dromen van €50.000. Want financiële vrijheid begint niet bij winst – Maar bij grip.

The body content of your post goes here. To edit this text, click on it and delete this default text and start typing your own or paste your own from a different source.

Jongeren krijgen steeds eerder de beschikking over geld. Zakgeld, kleedgeld, een bijbaan of zelfs een eigen betaalpas. Maar dat betekent nog niet dat ze automatisch weten hoe ze met geld om moeten gaan. Soms lijkt het alsof ze ‘het wel begrijpen’, tot je ineens merkt: ze hebben helemaal geen overzicht, geen structuur – en geen grip. In deze blog lees je 5 signalen die laten zien dat een jongere (nog) niet bewust met geld omgaat. Plus: wat je eraan kunt doen. 1. Het geld is altijd op binnen 24 uur Zodra het zakgeld of salaris binnenkomt, is het dezelfde dag alweer verdwenen. Nieuwe oortjes, snacks op school, een game of “even snel iets bestellen”. Wat dit zegt: De jongere leeft van moment naar moment en denkt (nog) niet in weken of maanden. Tip: Werk met potjes. Laat ze hun geld verdelen in drie delen: uitgeven, sparen, en ‘later’. Zo leren ze plannen én keuzes maken. 2. Ze weten niet wat hun saldo is Vraag eens: “Hoeveel staat er op je rekening?” Vaak krijg je een schatting – of helemaal geen antwoord. Jongeren die hun saldo niet actief bijhouden, hebben vaak ook geen besef van hun uitgaven. Wat dit zegt: Er is geen gewoonte van controle of reflectie. Tip: Laat ze elke zondag een ‘saldo-check’ doen. Maak er een routine van: even kijken, even nadenken. Eventueel in een Excel-bestand of met een budget-app. 3. Ze hebben geen idee waar hun geld gebleven is “Waar heb je je geld aan uitgegeven?” – een simpele vraag, maar voor veel jongeren lastig te beantwoorden. Het verdwijnt druppelsgewijs, zonder dat ze het zelf goed doorhebben. Wat dit zegt: Uitgaven worden gedaan zonder bewustzijn of overzicht. Tip: Laat ze een week lang bijhouden wat ze uitgeven. Niet om te controleren, maar om inzicht te geven. Dit werkt vaak als eye-opener. 4. Ze moeten lenen van klasgenoten of broers/zussen Als het zakgeld op is, gaan ze geld lenen – van vrienden, familie of klasgenoten. Niet per se omdat ze ‘groot’ tekort hebben, maar omdat ze niet vooruitgedacht hebben. Wat dit zegt: Er is geen financiële buffer én geen planning. Tip: Leer ze om een klein deel van hun geld apart te zetten voor noodgevallen. En bespreek met hen het verschil tussen ‘lenen’ en ‘uitstellen’. 5. Ze schrikken van vaste lasten “Ik moest ineens €7,50 voor mijn telefoon betalen, en toen was alles op!” Voor jongeren voelt een automatische afschrijving vaak als een verrassing. Omdat ze geld op hun rekening zien staan en denken dat het allemaal beschikbaar is. Wat dit zegt: Ze kennen het verschil niet tussen saldo en vrij besteedbaar geld. Tip: Gebruik ‘nepkosten’ als oefening. Stort bijvoorbeeld €10 zakgeld en haal er na 3 dagen €2 af “voor hun telefoonabonnement”. Zo leren ze: niet al het geld is echt van jou. Tot slot Geen van deze signalen betekent dat een jongere ‘slecht’ met geld omgaat. Het betekent simpelweg: ze hebben het nog niet geleerd. En dat is logisch – financiële vaardigheden zijn geen instinct, ze moeten aangeleerd worden. Liefst in een veilige omgeving, waar fouten nog mogen. Daarom is financiële educatie zo belangrijk. Niet alleen voor jongeren met geldproblemen, maar voor alle jongeren. Want grip op geld geeft rust, zelfvertrouwen en toekomstkansen. En dáár draait het om.